Impatiens noli-tangere

Ροδόπη, 11/8/2015

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα φυτά που μπορεί να συναντήσει κανείς μέσα στα σκοτεινά δάση της Ροδόπης και του Βόρα είναι το Impatiens noli-tangere L. Το παράξενο σχήμα του το οφείλει στο σπιρούνι που σχηματίζει το ένα από τα τρία σέπαλα, το οποίο φέρει νέκταρ. Το παράξενο όνομά του (Impatiens: ανυπόμονος, μη ανεκτικός, noli-tangere: μην αγγίζετε) που θυμίζει τη βιβλική φράση «Μη μου άπτου» («Noli me tangere»), οφείλεται στον υπερβολικά ευαίσθητο καρπό του, μια ροπαλοειδή κάψα που, όταν ωριμάσει, κυριολεκτικά εκρήγνυται ακόμα και με το ελαφρύτερο άγγιγμα, σκορπώντας τα σπέρματα προς πάσα κατεύθυνση. 

Πρόκειται για εύκρατο είδος που εμφανίζεται σε περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου, από την Ευρώπη και την Ασία, μέχρι τη δυτική βόρεια Αμερική. Στη χώρα μας πάντως είναι μάλλον σπάνιο, με επιβεβαιωμένες αναφορές μόνο από τις δύο προαναφερθείσες οροσειρές.

Όπως επίσης προαναφέρθηκε, το Impatiens noli-tangere φύεται σε σκιερές τοποθεσίες, μέσα σε σκοτεινά και υγρά δάση και στις όχθες ρεμάτων ή λιμνών. Ανθίζει τους καλοκαιρινούς μήνες, σε υψόμετρα που ποικίλουν, ανάλογα με την περιοχή. Στην Αγγλία έχει αναφερθεί από τα 200 μ., ενώ στην Κίνα ανεβαίνει μέχρι τα 2000 μ. 

Το παλαιότερο όνομα του γένους (Balsamina) σχετίζεται σίγουρα με τις διάφορες φαρμακευτικές χρήσεις του φυτού. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως αντισηπτικό, διουρητικό και εμετικό. Μάλιστα, το είδος αυτό καλλιεργούνταν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Εκχύλισμα του φυτού χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στην κοσμετολογία. Εκτός από φαρμακευτικό, σε κάποιες περιοχές της εξάπλωσής του είναι και εδώδιμο. Τα φύλλα του, αν και από πολλούς θεωρούνται στυφά, τρώγονται τόσο στη Μαντζουρία, όσο και στην Κορέα.