Crocus pallasii ssp. pallasii

Λέσβος, 17/11/2012

Η χλωριδική ανταπόκριση από το νησί της Λέσβου ξεκινά με το μοναδικό κρόκο που ανθίζει φθινόπωρο στο νησί: Crocus pallasii ssp. pallasii Goldb. Η εξάπλωση του κρόκου αυτού περιλαμβάνει τα Βαλκάνια, την Τουρκία, την Ιορδανία και το Ιράν. Στην Ελλάδα έχει αναφερθεί από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και, πρόσφατα, από τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία.

Φύεται σε ανοιχτές πετρώδεις ή βραχώδεις πλαγιές, αραιούς θαμνότοπους ή φρύγανα σε υψόμετρα από 50 έως 2500 μ. Η περίοδος ανθοφορίας του περιλαμβάνει τους μήνες  Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο.

Fritillaria mutabilis

Λευκάδα, 29/4/2012

Η Fritillaria mutabilis Kamari είναι ενδημική της Ελλάδας και απαντά στη Β Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα, τη Ν Πίνδο και τα νησιά Κεφαλονιά και Λευκάδα του Ιονίου. Εμείς την εντοπίσαμε στα ορεινά της Λευκάδας, εκεί όπου παλαιότερα υπήρχε ελατοδάσος, όπως στη γειτονική Κεφαλονιά. Στην περιοχή αυτή συνυπάρχει με τη F. thessala, με την οποία πιθανόν να υβριδίζει.  

Φύεται σε βραχώδεις πλαγιές και ορεινά ή αλπικά λιβάδια, σε μακκία ή ανοίγματα δάσους κεφαλληνιακής ελάτης και υψόμετρο από 400 έως 2100 μ. Τα υποστρώματα που προτιμά είναι κυρίως ασβεστολιθικά, αλλά μπορεί να βρεθεί και σε σχιστόλιθο ή σερπεντίνη. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Η φριτιλλάρια αυτή περιγράφηκε σχετικά πρόσφατα, το 1991, και εμφανίζει μεγάλη ποικιλότητα στο χρώμα των ανθών. Ίσως μάλιστα στην ποικιλότητα αυτή να αναφέρεται το όνομά της (mutabilis: αυτός που έχει την ικανότητα να μεταλλάσσεται, να μεταβάλλεται). Όπως και άλλα είδη του γένους, η F. mutabilis Kamari απειλείται από τη βόσκηση, λόγω του σακχαρούχου νέκταρος που υπάρχει στα άνθη της. Περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

Crocus cancellatus ssp. mazziaricus

Γρεβενά, 7/11/2010

Ο κρόκος που παίζει με το φως μέσα στο πυκνό δρυοδάσος των Γρεβενών είναι ο Crocus cancellatus ssp. mazziaricus (Herb.) B. Mathew. Πρόκειται για είδος με ευρεία εξάπλωση στον ελληνικό χώρο, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά. Η παγκόσμια εξάπλωση του συγκεκριμένου υποείδους περιλαμβάνει τα Βαλκάνια και τη δυτική Τουρκία.

Προτιμά τα χαμηλά υψόμετρα, αλλά μπορεί να ανέβει μέχρι τα 1550 μ., όπως π.χ. έχει αναφερθεί για βραχώδεις θέσεις στον Πάρνωνα. Ανήκει στους φθινοπωρινούς κρόκους, καθώς ανθίζει από τον Σεπτέμβριο μέχρι και το Νοέμβριο, με τα άνθη να εμφανίζονται πριν από τα φύλλα. Θα τον βρείτε σε βραχώδεις πλαγιές, πετρώδη λιβάδια, θαμνότοπους ή ανοίγματα δασών.

Epipactis subclausa

Καμβούνια, 3/8/2012

Διασχίζοντας τα πυκνά ελατοδάση ενός από τα πιο ανεξερεύνητα βουνά της δυτικής Μακεδονίας, ξαφνιαστήκαμε ευχάριστα συναντώντας μια από τις πιο σπάνιες ενδημικές ορχιδέες της Ελλάδας.

Η Epipactis subclausa Robatsch απαντά σε βουνά της Πίνδου, τον Όλυμπο, το Βούρινο και τον Κίσσαβο, ενώ υπάρχουν αναφορές για την Εύβοια και την Αττική και υπάρχει πιθανότητα η εξάπλωσή της να φτάνει μέχρι τη γειτονική Αλβανία. Η ανεύρεσή της από εμάς στα Καμβούνια συνιστά νέα αναφορά. Φύεται σε σκιερές τοποθεσίες μέσα σε δάση οξιάς, ελάτης ή μεικτά, σε υψόμετρο από 700 έως 1700 μ. Ανάλογα με το υψόμετρο και την έκθεση, η ανθοφορία της μπορεί να διαρκέσει από τα μέσα Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου.

Όπως προαναφέραμε, πρόκειται για σπάνιο είδος με μικρούς πληθυσμούς, συνήθως μικρότερους των 100 ατόμων. Υπολογίζεται, όπως αναφέρεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, ότι ο συνολικός πληθυσμός της είναι μικρότερος των 4000 ατόμων. Οι μικροί και διάσπαρτοι πληθυσμοί της E. subclausa, σε συνδυασμό με απειλές που δέχεται από πυρκαγιές ή υπερβόσκηση, καταδεικνύουν την ανάγκη ένταξής της στην κατηγορία «Σχεδόν Απειλούμενο».

Εκτός του Βιβλίου Ερυθρών Δεδομένων στο οποίο περιλαμβάνεται, προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και τη Συνθήκη CITES για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας. 

Anthyllis montana ssp. jacquinii

Παγγαίο, 26/6/2011

Η Anthyllis montana ssp. jacquinii (A. Kern.) Hayek είναι ένα σπάνιο ψυχανθές που εμφανίζεται τοπικά στα βουνά Παρνασσός, Γκιώνα, Κίσσαβος, Άθως, Παγγαίο, Μενοίκιο, Όρβηλος και Φαλακρό. Η παγκόσμια εξάπλωσή του περιλαμβάνει τις Ανατολικές Άλπεις και βουνά της Βαλκανικής χερσονήσου.  

Φύεται σε βραχώδεις θέσεις μεγάλων υψομέτρων, από τα 1600 έως τα 2250 μ., επάνω σε ασβεστόλιθο. Ανθίζει καλοκαίρι, κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο.