Ranunculus cacuminis

Καϊμάκτσαλαν, 24/5/2014

Στα αλπικά λιβάδια του Καϊμάκτσαλαν η άνοιξη έρχεται αργά. Δίπλα στα χιόνια που λιώνουν και σχηματίζουν τα ατελείωτα ρυάκια του βουνού, μπορεί κανείς να παρατηρήσει αρκετά σπάνια είδη της ελληνικής χλωρίδας, ανάμεσά τους είδη ενδημικά του βουνού, όπως ο Crocus pelistericus, η Viola doerfleri και ο Ranunculus cacuminis. 

Ο Ranunculus cacuminis Strid & Papan. περιγράφηκε το 1978 από την κορυφή του όρους Καϊμάκτσαλαν. Το όνομά του προέρχεται από τη λατινική λέξη cacumen που σημαίνει κορυφή. Είναι ενδημικό του βουνού και απαντά και στις δύο πλευρές του, την ελληνική και αυτή της ΠΓΔΜ, σε υψόμετρο από τα 2000 μ. έως την κορυφή (2520 μ.). Φύεται σε υγρές βραχώδεις θέσεις, επάνω σε σχιστόλιθο. Η ανθοφορία του ξεκινά συνήθως γύρω στα μέσα Μαΐου και μπορεί να διαρκέσει μέχρι τις αρχές Ιουλίου.

Περιλαμβάνεται στα Βιβλία Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (1995 και 2009), στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου “ΦΥΣΗ 2000”. 

Campanula lyrata

Λέσβος, 11/5/2014

Η Campanula lyrata Lam. βρίσκεται σχεδόν σε κάθε γωνιά της Λέσβου. Από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τις κορυφές του Ολύμπου και του Λεπέτυμνου, στολίζει με μωβ πινελιές ασβεστολιθικούς ή ηφαιστειογενείς βραχώδεις σχηματισμούς. Είναι από τα πιο κοινά, αλλά συγχρόνως τα ομορφότερα αγριολούλουδα του νησιού και παραμένει ανθισμένη από τον Απρίλιο έως και τον Ιούνιο.

Λέσβος, 24/5/2013

Εκτός της Λέσβου, η C. lyrata απαντά και σε άλλα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όπως η Σάμος και η Ικαρία, αλλά και ανατολικότερα, δηλαδή στην Τουρκία, την Ιορδανία και τη Γεωργία.

Λέσβος, 16/5/2014

Έχει συμπεριληφθεί τα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών που καταχωρήθηκαν για το δίκτυο “ΦΥΣΗ 2000”.  

Λέσβος, 14/4/2013

Ophrys homeri

Λέσβος, 2/5/2014

Μετά την έκρηξη στην ανθοφορία εκπροσώπων του γενους Ophrys που συμβαίνει κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο στη Λέσβο, λίγα μόνο είδη παραμένουν ανθισμένα μέχρι και το Μάιο. Ανάμεσά τους, το σπάνιο είδος Ophrys homeri Hirth & Spaeth, στο οποίο έδωσαν το όνομα του Ομήρου το 1997, όταν ανακαλύφθηκε και περιγράφηκε σε ένα από τα μέρη που διεκδικούν την πατρίδα του αρχαίου ποιητή, τη Χίο.

Είναι είδος ενδημικό των νησιών Λέσβος, Χίος και Κως του ανατολικού Αιγαίου και μιας περιοχής των απέναντι ακτών της Μικράς Ασίας. Χαρακτηρίζεται από όψιμη ανθοφορία, κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Φύεται σε φρύγανα, θαμνώνες, ελαιώνες και ανοιχτές θέσεις μέσα σε πευκοδάση, σε ξηρά και αλκαλικά εδάφη.

Όπως όλες οι άγριες ορχιδέες, η O. homeri προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και τη συνθήκη CITES για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας. 

Λέσβος, 13/4/2014

Cyclamen rhodium

Πάρνωνας, 18/4/2012

Ένα ανοιξιάτικο ενδημικό κυκλάμινο, αλλά πολλά ονόματα... Τα δύο υποείδη του που φύονται στην Πελοπόννησο πέρασαν μια μικρή ονοματολογική Οδύσσεια, αφού αρχικά συμπεριλαμβανόταν ως ποικιλίες στο υποείδος peloponnesiacum του Cyclamen repandum και στη συνέχεια το ένα (vividum) έγινε υποείδος του άλλου (Cyclamen peloponnesiacum). Σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση, στον Κατάλογο Αγγειοφύτων της Ελλάδας υπάρχει το Cyclamen rhodium Gorer ex O. Swarz & Lepper, το οποίο συμπεριλαμβάνει τρία υποείδη: το υποείδος rhodium, ενδημικό της Ρόδου και της Κω με ανοιχτόχρωμα έως λευκά άνθη, το υποείδος peloponnesiacum (Grey-Wilson) J. Compton & Culham σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα με εντονότερο χρωματισμό και το υποείδος vividum στη νοτιοανατολική Πελοπόννησο, με ακόμα πιο ζωηρό (vivid) χρώμα.

Τα δύο τελευταία υποείδη μας απασχόλησαν ιδιαίτερα κατά την επίσκεψή μας στον ορεινό όγκο του Πάρνωνα. Το C. rhodium ssp. peloponnesiacum έχει ροζ χρώμα και φέρει μια χαρακτηριστική σκουρότερη ζώνη στη βάση των πετάλων. Φύεται σε σκιερές τοποθεσίες μέσα σε δάση και τα φύλλα του έχουν συνήθως γκρι-ασημί σχέδια στην πάνω τους πλευρά. Στην Πελοπόννησο απαντά κυρίως στο κεντρικό τμήμα και στο όρος Ταΰγετος. Το C. rhodium ssp. vividum από την άλλη έχει ομοιόμορφα έντονο χρώμα, τα φύλλα του είναι παχύτερα, χωρίς σημάδια και φύεται σε περισσότερο ηλιόλουστες τοποθεσίες. Απαντά κυρίως στο νοτιοανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου. Υπάρχουν αναφορές ότι τα δύο υποείδη φύονται μαζί σε μια μικρή περιοχή του Πάρνωνα. Ίσως ήμασταν τυχεροί και πέσαμε επάνω σε αυτή την περιοχή, γιατί από τις φωτογραφίες που παραθέτουμε φαίνεται το ένα κυκλάμινο να μοιάζει περισσότερο με το υποείδος peloponnesiacum και το άλλο με το υποείδος vividum.

Και τα δύο πάντως προστατεύονται από τη συνθήκη CITES για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας και περιλαμβάνονται στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου “ΦΥΣΗ 2000”.