Ophrys tenthredinifera ssp. ulyssea

Δίδυμα, Αργολίδα, 24/3/2012

Η Ophrys tenthredinifera subsp. ulyssea (P. Delforge) Kreutz περιγράφτηκε από τον Βέλγο "γκουρού" των ορχιδεοειδών Pierre Delforge το 2005 (O. ulyssea Delforge) σε μία ανασκόπηση της παρουσίας του είδους O. tenthredinifera στην Α. Μεσόγειο.  Στην εργασία αυτή πρωτοπεριέγραψε ακόμα δύο είδη, την O. dictynnae από την Κρήτη και την O. leochroma με μία ευρεία κατανομή σε Ιόνιο, Αιγαίο και ηπειρωτική Ελλάδα. Η Ο. ulyssea αρχικά θεωρήθηκε ενδημικό των Ιονίων νήσων και μάλιστα πήρε και το όνομα του μυθικού βασιλιά της Ιθάκης, αλλά αργότερα βρέθηκε και αλλού στην Ελλάδα. Πολλοί βοτανικοί βέβαια, αντικρούουν αυτή τη λεπτομερή ταξινόμηση και θεωρούν τα παραπάνω συνώνυμα της O. tenthredinifera.

Campanula andrewsii ssp. andrewsii

Αργολίδα, 23/3/2012

Η Campanula andrewsii A. D.C. είναι ενδημική της Α. Πελοποννήσου και διακρίνεται σε δύο υποείδη: το ssp. andrewsii, που ενδημεί σε περιοχές της Β.Α. Πελοποννήσου και το ssp. hirsutula Phitos, που έχει αναλάβει τις πιο νότιες περιοχές. Φύεται σε ασβεστολιθικά βράχια και γκρεμούς. Χαρακτηριστικοί βιότοποι του πρώτου υποείδους, το οποίο παρουσιάζουμε, είναι οι βραχώδεις σχηματισμοί της Ακροναυπλίας ή της Ακροκορίνθου. Αντίστοιχα, το έτερο υποείδος απαντά, μεταξύ άλλων, στο βράχο της Μονεμβασιάς.

Η καμπανούλα αυτή περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε. και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

Ophrys mesaritica

Λευκάδα, 18/3/2012

Αυτή η μικρούλα Ophrys περιγράφτηκε πρόσφατα, μόλις το 1990, και αρχικά θεωρήθηκε ενδημική της Κρήτης, αλλά αργότερα εντοπίστηκε και στη Μάλτα, τα Κύθηρα, την Κεφαλονιά, τη Λευκάδα, τους Παξούς, την Κέρκυρα και τη Μάνη. Χαρακτηρίζεται από πρώιμη άνθιση, η οποία μπορεί να ξεκινήσει το Δεκέμβριο. Ως επικονιαστής της  Ophrys mesaritica H.F. Paulus, C. & A. Alibertis αναφέρεται το έντομο Andrena nigroaenea.

Όπως όλες οι άγριες ορχιδέες της Ελλάδας, η O. mesaritica προστατεύεται από τη Συνθήκη CITES για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.greekorchids.gr/op_mesaritica.htm 
                                        και http://www.greekorchids.gr/unclassified_7.htm

Fritillaria messanensis

Όλυμπος, 14/5/2011

Η Fritillaria messanensis Raf. μας εξέπληξε ευχάριστα, κάνοντάς μας τη χάρη να ανθίσει αρχές Μαρτίου και μάλιστα, σε μια τόσο δύσκολη χρονιά με πολύ βαρύ χειμώνα και αργοπορημένη άνοιξη. Η όμορφη αυτή φριτιλάρια απαντά στα νότια και δυτικά τμήματα της Βαλκανικής χερσονήσου, τη Ν. Ιταλία και τη Σικελία. Φύεται σε ανοιχτά δάση, θαμνώνες, ελαιώνες και λιβάδια και συνήθως βρίσκεται σε πλήρη ανθοφορία το Μάιο.

F. messanensis ssp. messanensis, Όλυμπος, 14/5/2011

Το είδος αυτό περιλαμβάνει τέσσερα υποείδη: το τυπικό υποείδος F. messanensis ssp. messanensis, σε Κ. και Ν. Ελλάδα, Ιταλία και Σικελία, το F. messanensis ssp. sphaciotica (Gand.) Kamari & Phitos, ενδημικό της Κρήτης, το F. messanensis ssp. neglecta (Parl.) Nyman, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τέλος, το F. messanensis ssp. gracilis (Ebel) Rix. Το τελευταίο αρχικά θεωρείτο ενδημικό της Δαλματίας, αλλά μελέτη των πληθυσμών σε Λευκάδα, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά και Ιθάκη κατέδειξε ότι η εξάπλωση του υποείδους αυτού περιλαμβάνει και τα Ιόνια νησιά.

F. messanensis ssp. gracilis, Λευκάδα, 11/3/2012

Στη Λευκάδα η F. messanensis ssp. gracilis είναι σπάνια και οι λίγοι εντοπισμένοι πληθυσμοί της απειλούνται από τη βόσκηση, καθώς τα ζώα φαίνεται να απολαμβάνουν το γλυκό νέκταρ που εκκρίνεται από τα νεκτάρια των ανθέων. Το υποείδος αυτό περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε.

Alkanna corcyrensis

Ακαρνανία, 3/3/2012

Η Alkanna corcyrensis Hayek είναι βαλκανικό ενδημικό, καθώς φύεται σε Δ. Ελλάδα και Ν. Αλβανία. Απαντά σε ξηρές ανοιχτές θέσεις πάνω σε ασβεστόλιθο. Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι τα μικρά λευκά της πέταλα μπορεί να αλλάξουν χρώμα σε περίοδο ξηρασίας, και να γίνουν γαλαζωπά.

Περιγράφτηκε από τον August von Hayek (1871-1928), Βιεννέζο γιατρό, στο έργο του Prodromus Florae Peninsulae Balcanicae, το οποίο παραμένει ακόμα μια βασική αναφορά για τη βαλκανική χλωρίδα. Στον ελλαδικό χώρο όμως, επισκιάζεται από το Conspectus Florae Graecae του Αυστρο-ούγγρου Eugen von Halacsý (1842-1913), το οποίο προηγήθηκε λίγα χρόνια νωρίτερα. Παρόλα αυτά, το έργο του Hayek περιλαμβάνει στοιχεία για περιοχές στα βόρεια σύνορα, οι οποίες δεν αποτελούσαν μέρος της ελληνικής επικράτειας την εποχή του Halacsý.

Η A. corcyrensis περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε. και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

Crocus sieberi ssp. atticus

Πεντέλη, 25/2/2012

O Crocus sieberi ssp. atticus (Boiss. & Orph.) B. Mathew είναι ένας ενδημικός κρόκος της Ελλάδας και η εξάπλωσή του περιορίζεται στην Αττική, τη Ν. Εύβοια και την Άνδρο. Τοπικά είναι κοινός, όπως για παράδειγμα στα όρη Πεντέλη και Πάρνηθα από όπου, μαζί με το όρος Δίρφυ, πρωτοπεριγράφηκε. Φύεται σε βραχώδεις πλαγιές και ανοιχτά δάση κωνοφόρων, από τα 400 έως τα 1350 μ. Η ανθοφορία του διαρκεί από τον Ιανουάριο μέχρι τον Απρίλιο.

Η ταξινόμηση του κρόκου αυτού έγινε αντικείμενο αμφισβήτησης και παραμένει νεφελώδης μέχρι και σήμερα. Αρχικά περιγράφτηκε ως ξεχωριστό είδος,  C. atticus, ενώ αργότερα συμπεριλήφθηκε στο είδος C. sieberi ως υποείδος του. Πρόσφατα δεδομένα που προέκυψαν από μεθόδους χημειοταξινόμησης, όμως, υποδεικνύουν ότι δεν ομαδοποιείται με τα υπόλοιπα υποείδη του είδους C.  sieberi.  Θα πρέπει λοιπόν να μελετηθεί εκ νέου η περίπτωση του συγκεκριμένου κρόκου, για να διαπιστωθεί εάν αποτελεί διακριτό είδος.

Συμπεριλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του Δικτύου "ΦΥΣΗ 2000".