Juniperus drupacea

Πάρνωνας, 18/4/2012

Φέτος επιλέξαμε να στολίσουμε το blog μας με ένα ξεχωριστό χριστουγεννιάτικο δέντρο, το Juniperus drupacea Labill. Ο κέδρος αυτός ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κέδρους της Ελλάδας, καθώς είναι ο ψηλότερος, ξεπερνά τα 20 μ., και έχει τους μεγαλύτερους κώνους, με διάμετρο 2,5 εκ.

Η εξάπλωσή του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: απαντά στη νότια Μικρά Ασία, τη δυτική Συρία και το Λίβανο και, κάνοντας ένα άλμα 800 χλμ. προς τα δυτικά, επανεμφανίζεται σε ένα μόνο βουνό της Ελλάδας, τον Πάρνωνα. Εκεί, φύεται σε ασβεστολιθικές πλαγιές υψομέτρου από 700 έως 1500 μ., σε συστάδες αμιγείς ή μικτές με μαυρόπευκα και κεφαλληνιακή ελάτη.

Προστατεύεται σε εθνικό επίπεδο από το ΠΔ 67/81, ενώ συμπεριλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης Προστασίας της Φύσης, λόγω της χρήσης του ως πρώτη ύλη στην επιπλοποιία ή ως καυσόξυλο, και στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://florahellenica.blogspot.gr/2011/12/juniperus-drupacea.html

Matthiola fruticulosa ssp.valesiaca

Φαράγγι Ραμνο Μπορ, 30/4/2011

Η Matthiola fruticulosa (L.) Maire με τα κυματιστά πέταλα, είναι εκπρόσωπος της οικογένειας Brassicaceae (ή Cruciferae ή Σταυρανθή) και απαντά στην Ελλάδα με δύο γεωγραφικά διακριτά υποείδη: το τυπικό υποείδος fruticulosa, σε χαμηλά υψόμετρα της νότιας Ελλάδας, και το υποείδος valesiaca, στο οποίο ανήκει το άτομο της φωτογραφίας, σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας. Το δεύτερο αυτό υποείδος εξαπλώνεται εκτός της Ελλάδας στην κεντρική και τη νότια Ευρώπη, από τα Πυρηναία και τις Άλπεις έως τη Βαλκανική χερσόνησο.

Φύεται σε βραχώδεις και πετρώδεις θέσεις, σε χαράδρες, όρια δασικών εκτάσεων ή υπαλπικά λιβάδια, γενικά ανάμεσα στα 600 με 1800 μ., αν και έχει βρεθεί κοντά στο επίπεδο της θάλασσας ή πάνω από τα 2000 μ. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι και τον Ιούλιο, ανάλογα με το υψόμετρο.

Μια ενδιαφέρουσα ιδιότητα της M. fruticulosa, όπως προκύπτει από έρευνα των Χρονοπούλου-Σερέλη, Χρονόπουλου και Κανναβού του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι ότι λειτουργεί ως υπερσυσσωρευτής μολύβδου (Pb), δηλαδή έχει την ικανότητα να απορροφά μεγάλη συγκέντρωση μολύβδου από το περιβάλλον, συσσωρεύοντάς τον στις ρίζες και τους βλαστούς της. Η ικανότητα αυτή του φυτού το καθιστά υποψήφιο προς χρήση στην απορρύπανση επιβαρυμένων με μόλυβδο εδαφών, όπως αυτό της Λαυρεωτικής, όπου πραγματοποιήθηκε η προαναφερθείσα έρευνα.

Omphalodes luciliae ssp. scopulorum

Παγγαίο, 27/5/2012

Αποκλειστικός κάτοικος της αλπικής ζώνης, κρυμμένο μέσα σε σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, πολλές φορές απαιτεί ικανότητες αναρρίχησης για να επιτρέψει στον επίδοξο φωτογράφο να αιχμαλωτίσει την εύθραυστη ομορφιά του. Το Omphalodes luciliae ssp. scopulorum J. R. Edm. είναι ένα από τα σπάνια φυτά των μεγάλων υψομέτρων. Απαντά σε σκιερές τοποθεσίες, πάνω από τα 1700 μ., αν και μπορεί κατ’ εξαίρεση να κατεβεί στα 1000 μ. Θα το βρείτε ανθισμένο από τα τέλη του Μάη μέχρι και τον Αύγουστο στα βουνά Χελμός, Παρνασσός, Γκιώνα, Βαρδούσια, Όλυμπος και Παγγαίο ή σε κορυφές της δυτικής Μικράς Ασίας.

Το όνομα Omphalodes προκύπτει από την ελληνική λέξη ομφαλός και δόθηκε στο γένος για το χαρακτηριστικό σχήμα των καρπών του. Το όνομα του είδους (luciliae) χάρισε στο φυτό ο Pierre Edmond Boissier (1810-1885), βέλγος βοτανικός και μαθηματικός, προς τιμήν της γυναίκας του Lucile. Ο Boissier περιέγραψε συνολικά 3602 νέα είδη από τα ταξίδια του και συνεργάστηκε με άλλους σπουδαίους βοτανικούς, όπως τον Theodore Heldreich. Το 1842 ταξίδεψε στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία, από όπου περιέγραψε το αλπικό αυτό φυτό.

Το O. luciliae ssp. scopulorum προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και περιλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ και τα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

Orchis militaris

Φαλακρό, 26/5/2012

Βουνό των λουλουδιών. Βοτανικός παράδεισος των Βαλκανίων. Οι χαρακτηρισμοί αυτοί έχουν αποδοθεί σε ένα βουνό της Ελλάδας όχι άδικα, αν αναλογιστεί κανείς την ιδιαίτερη χλωρίδα του: το όρος Φαλακρό. Αυτό που κάνει το Φαλακρό να θεωρείται η παιδική χαρά των βοτανικών είναι κυρίως η σπανιότητα πολλών από τα φυτικά είδη που απαντούν εκεί, καθώς κάποια από αυτά έχουν πολύ περιορισμένη εξάπλωση, ενώ άλλα βρίσκουν στο βουνό αυτό το μοναδικό χώρο εξάπλωσής τους σε όλη την Ελλάδα.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η ορχιδέα που παρουσιάζουμε σήμερα. Ο Orchis militaris L.  απαντά σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, από τον Ατλαντικό μέχρι τη Σιβηρία. Η σπάνια αυτή ορχιδέα είναι ακόμη πιο σπάνια στις χώρες τις Μεσογείου και στη χώρα μας βρίσκεται σε δύο μόνο διαφορετικές θέσεις στο όρος Φαλακρό. Ο βιότοπος που προτιμά είναι κυρίως λιβάδια ή όρια δασών, σε αλκαλικά υποστρώματα, και μπορεί να ανέβει μέχρι το υψόμετρο των 2200 μ. Στην Ελλάδα ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουνίου.

Όπως όλες οι ελληνικές ορχιδέες, προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και τη Συνθήκη CITES για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε.