Crocus chrysanthus

Σινιάτσικο, 27/3/2011

Από τους πρώτους κρόκους που ανθίζουν μέσα στο χειμώνα, πολλές φορές λιώνοντας το χιόνι που τους σκεπάζει, είναι ο Crocus chrysanthus (Herb.) Herb., ο κρόκος με τα χρυσά άνθη, όπως λέει και το όνομά του. Ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους κίτρινους κρόκους από τον στύλο, που είναι χωρισμένος σε τρία μέρη, κροσσωτά στην κορυφή, και από τους χαρτόμορφους ή δερματόμορφους χιτώνες του κόρμου, που φέρουν δακτυλίους στη βάση τους.
 

Το βαλκανικό αυτό είδος εξαπλώνεται στη Β και Κ Ελλάδα και τα νησιά του Β και Α Αιγαίου. Είναι ευρέως διαδεδομένο σε μέτρια και χαμηλά υψόμετρα, αλλά έχει βρεθεί μέχρι και τα 1800 μ. στη Β Πίνδο. Το υψηλότερο σημείο που το συναντήσαμε εμείς είναι ένα οροπέδιο του όρους Σινιάτσικο (Άσκιο), στα 1400 μ. περίπου, από όπου τραβήχτηκαν οι δύο πρώτες φωτογραφίες. Ανθίζει από τον Ιανουάριο μέχρι και το Μάιο, ανάλογα με το υψόμετρο.
 

Ο C. chrysanthus θεωρείται πρόγονος καλλωπιστικών ποικιλιών κρόκων. Συμπεριλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε.

Είναι αρκετά κοινή η εικόνα κρόκων που ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα χιόνια το χειμώνα ή σε μεγάλα υψόμετρα. Οι κρόκοι, με μια διαδικασία που ονομάζεται θερμογόνος αναπνοή, έχουν την ικανότητα να ανεβάζουν τη θερμοκρασία του άνθους τους, λιώνοντας έτσι το χιόνι που τους περιβάλλει. Το άνθος διατηρεί την αυξημένη θερμοκρασία ακόμα και μετά την ανάδυσή του στην επιφάνεια, επιτρέποντας έτσι στα έντομα να βρίσκουν ένα ζεστό καταφύγιο. Πολλαπλά λοιπόν τα οφέλη της θερμογόνου αναπνοής, αφού με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται και η επικονίαση.

Χορτιάτης, 30/1/2011