Tulipa australis

Βούρινος, 7/5/2011

Η Tulipa australis Link είναι η πιο κοινή από τις τουλίπες της χώρας μας. Εμφανίζεται σε υπαλπικά λιβάδια, θαμνώνες, πτεριάδες, πετρώδεις θέσεις σε ανοίγματα δάσους, ξηρές βραχώδεις πλαγιές και σάρες, αδιαφορώντας για το γεωλογικό υπόστρωμα. Συνήθως βρίσκεται σε υψόμετρο από 1100 έως 2200 μ., αν και πολλές φορές κατέρχεται  χαμηλότερα. Η γεωγραφική της κατανομή είναι κυρίως υπομεσογειακή, περιλαμβάνοντας τη Ν. Ευρώπη, τη ΒΔ Αφρική και τη Μικρά Ασία έως τον Καύκασο. Στην Ελλάδα εμφανίζεται στα βουνά της ηπειρωτικής χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της Πελοποννήσου καθώς και στα νησιά Νάξο και Θάσο. Ορισμένοι συγγραφείς την κατατάσσουν ως υποείδος της T. sylvatica,  αλλά η Persson (1991) υποστηρίζει ότι η τελευταία διαφέρει σημαντικά σε μορφολογικούς χαρακτήρες, βιότοπο και χρωμοσωμικό αριθμό. Όπως και όλα τα υπόλοιπα είδη του γένους, η T. australis περιλαμβάνεται στο Π.Δ. 67/81 «Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδος και Άγριας Πανίδος και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και Ελέγχου της ερεύνης επ’ αυτών.»

Οι τουλίπες συνδέονται με μία από τις εντυπωσιακότερες περιπτώσεις ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης οφειλόμενης σε φυτό. Το παράξενο όμως είναι ότι σε αντίθεση με άλλα φυτά που χρησιμοποιήθηκαν είτε ως τροφή είτε ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία, οι τουλίπες προορίζονταν  καθαρά και μόνο για καλλωπιστική χρήση. Η αρχή αυτής της βιομηχανίας φαίνεται να γίνεται στην Ολλανδία του 16^ου αιώνα με την εισαγωγή βολβών τουλίπας από κάποιο άγνωστο είδος  προερχόμενο από την επικράτεια της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Ολλανδοί, μαγεμένοι από τα χρώματα της τουλίπας, επιδόθηκαν σε έναν αγώνα συνεχούς εξέλιξης και διασταύρωσης των φυτών με σκοπό τη δημιουργία όλο και πιο εντυπωσιακών σε μέγεθος και χρωματισμό λουλουδιών. Σε αυτό μάλιστα, βρήκαν έναν απρόσμενο σύμμαχο, τον ιό TBV που προσβάλλει τα φυτά δημιουργώντας ανοιχτόχρωμες λωρίδες στα πέταλα! Η κατοχή και επίδειξη εντυπωσιακών τουλιπών έγινε μέτρο οικονομικής ευμάρειας και κοινωνικού στάτους. Οι τιμές ανέβαιναν γρήγορα και ορισμένοι βολβοί έφθασαν να ανταλλάσσονται με ολόκληρα στρέμματα χωραφιών. Όλη αυτή η κατάσταση έμεινε γνωστή ως «τουλιπομανία». Η αγορά όμως κάποια στιγμή έφτασε σε κορεσμό και στα μέσα του 17^ου αιώνα οδηγήθηκε σε κατάρρευση, με την κυβέρνηση να αναγκάζεται να παρέμβει για να προλάβει κοινωνικές αναταραχές.* Παρά την αρχική αμετροεπή συμπεριφορά τους, οι Ολλανδοί έχουν ακόμη μια θέση στην καρδιά τους για τις τουλίπες. Η Ολλανδία είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε παραγωγή και εξαγωγές δρεπτών ανθέων και βολβών τουλίπας.

*Οποιαδήποτε σχέση με πρόσωπα ή γεγονότα είναι καθαρά συμπτωματική!   
Αναφορά : Persson, 1991, Tulipa στο Strid & Tan, Mountain Flora Of Greece, Vol. 2.