Ramonda nathaliae

Φαράγγι Ραμνο Μπορ, 30/4/2011

Και να η πρώτη ανάρτηση που πραγματικά ανταποκρίνεται στο όνομα του blog, αφού όντως πραγματοποιήσαμε μία μίνι εξόρμηση με σκοπό να βρούμε το συγκεκριμένο φυτό. 

Η Ramonda nathaliae Pančić & Petrović, ένα φυτό ιδιαίτερου βοτανικού ενδιαφέροντος, ανήκει στην οικογένεια των Gesneriaceae, μια οικογένεια τροπικών κατά βάση φυτών. Στην Ευρώπη εκπροσωπείται από 5 είδη, τα τέσσερα από τα οποία εμφανίζονται στα Βαλκάνια και την Ελλάδα. Η ιδιαιτερότητα των ευρωπαϊκών Gesneriaceae έγκειται στο γεγονός ότι αποτελούν υπολείμματα μιας παλαιότερης γεωλογικής περιόδου, κατά την οποία το κλίμα ήταν θερμότερο και υγρότερο και έτσι ευνοούσε τη μεγαλύτερη εξάπλωση αυτών των ειδών, ενώ στις μέρες μας η εξάπλωσή τους είναι πολύ περιορισμένη. Περισσότερα όμως για αυτή την οικογένεια θα αποκαλύψουμε εν καιρώ.

Επιστρέφοντας στη Ramonda nathaliae, ανακαλύφθηκε το 1882 από τον Σέρβο βοτανικό Sava Petrović σε γκρεμούς στη Jelašnica κοντά στη Niš. Το όνομά της το πήρε προς τιμήν της βασίλισσας Ναταλίας της Σερβίας. Μοίαζει πολύ με τον έτερο εκπρόσωπο του γένους, τη γνωστότερη R. serbica, αλλά διαφέρει μορφολογικά στα φύλλα, τα οποία είναι σχετικά φαρδύτερα, ρομβοειδή έως ανίθετα ωοειδή, με μικρότερα και περισσότερο κανονικά, μυτερά δόντια στα άκρα. Διαφέρει επίσης η εξάπλωση και το είδος των βιοτόπων τους οποίους προτιμούν. Συγκεκριμένα, η R. nathaliae έχει μικρότερη εξάπλωση. Υπάρχει στην κεντρική βόρεια Ελλάδα (Βέρμιο, Βόρας, Πίνοβο, Τζένα, Πάικο), είναι αρκετά κοινή στις κοιλάδες των ποταμών της κεντρικής FYROM (π.χ. ανάμεσα στα Σκόπια και το Bέλες) και επανεμφανίζεται σε μια μικρή περιοχή της Ν.Α. Σερβίας, όπου συμβιώνει με τη R. serbica. Φύεται σε σκιερές βραχώδεις ρωγμές, αλλά γενικά σε πιο ανοιχτούς, ξηρούς και θερμούς βιοτόπους από τη R. serbica, σε μια ποικιλία υποστρωμάτων και υψόμετρο από 700 έως 1800 μ. Εμείς τη βρήκαμε αρκετά χαμηλότερα, στο φαράγγι του Ράμνο Μπορ. Ανθίζει Μάιο και Ιούνιο. Προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81 και περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών που καταχωρήθηκαν για τις περιοχές του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».