Moneses uniflora

Μαυροβούνι, 4/7/2014

Το σπάνιο αυτό φυτό για την Ελλάδα φαίνεται να έχει εμμονή με τη μοναδικότητα. Είναι ο μοναδικός εκπρόσωπος του (μονοτυπικού) γένους Moneses, φέρει ένα και μοναδικό κατανεύον άνθος (uni-flora) και λαχταρά τη μοναξιά (moneses από το μόνος και ίεμαι).

Το Moneses uniflora (L.) A. Gray είναι κυρίως δασικό είδος που απαντά σε δάση κωνοφόρων, αναπτύσσοντας μυκόρριζα στη λεπτή στιβάδα των αποσυντιθέμενων βελόνων, αλλά μπορεί να βρεθεί και σε πιο ανοικτούς βιοτόπους, ανεβαίνοντας μέχρι τα 2200 μ. Στην Ελλάδα εντοπίζεται σε λίγες θέσεις της βόρειας Πίνδου, στον Όλυμπο και τη Ροδόπη. Η παγκόσμια εξάπλωσή του περιλαμβάνει τις βόρειες και εύκρατες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου, αν και απουσιάζει από την ανατολική Ασία. Η ανθοφορία του διαρκεί από τα μέσα Ιουνίου μέχρι τις αρχές Αυγούστου.

Όταν μια μέλισσα επισκέπτεται το άνθος του φυτού, κινεί τα φτερά της με μεγαλύτερη ταχύτητα και η δόνηση αυτή κάνει τους ανθήρες να απελευθερώνουν τη γύρη τους (φαινόμενο που αποκαλείται buzz pollination). Η μέλισσα λούζεται με γύρη και είναι έτοιμη, κατά την επίσκεψή της σε επόμενο λουλούδι, να εναποθέσει τη γύρη πάνω στο τεράστιο στίγμα. Ο τύπος αυτός επικονίασης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός, όπως υποδεικνύει ο μεγάλος αριθμός σπερμάτων που παράγονται (μέχρι και 1000 ανά καρπό).

Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι οι φαρμακευτικές του ιδιότητες είναι πολλές, αφού διάφορα μέρη του φυτού χρησιμοποιούνται ανά τον κόσμο για την αντιμετώπιση του βήχα και του κρυώματος και την ανακούφιση του λαιμού. Το 1996, Καναδοί ερευνητές απομόνωσαν την αντιμικροβιακή ουσία Chlorochimaphilin από το M. uniflora, βασιζόμενοι στη χρήση του φυτού από αυτόχθονες φυλές.