Parnassia palustris

Βάλια Κάλντα, 6/8/2012

Το γένος Parnassia, μοναδικό της οικογένειας Parnassiaceae, περιλαμβάνει περίπου 50 είδη, τα περισσότερα από τα οποία κατανέμονται στην Κίνα και την περιοχή των Ιμαλαΐων. Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από την Parnassia palustris L., είδος αρκετά διαδεδομένο στον κόσμο, που απαντά σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, τη ΒΔ Αφρική, εύκρατες και αρκτικές περιοχές της Ασίας και τη Β Αμερική. Στο νότο, όπως και στην Ελλάδα, η εξάπλωσή της περιορίζεται στα βουνά.

Φύεται σε υγρά εδάφη, δίπλα σε ρυάκια, ρέματα ή βάλτους και σε υψόμετρα από 600 έως 2100 μ. Η ανθοφορία της ξεκινάει τον Ιούλιο και πολλές φορές διαρκεί μέχρι και τον Οκτώβριο.

Αυτό που τραβά αμέσως την προσοχή στο άνθος της P. palustris είναι οι αδένες που μοιάζουν με μικρές κίτρινες σταγόνες. Οι απόψεις για τη χρησιμότητα αυτών των αδένων διίστανται. Αφ’ ενός υπάρχει η άποψη ότι, εφόσον μοιάζουν με σταγόνες νέκταρος, ξεγελούν και έλκουν τα έντομα, υποβοηθώντας έτσι την επικονίαση.

Από την άλλη, ο Heckel το 1876 υποστήριξε, αποδεικνύοντας με πειράματα, ότι οι αδένες αυτοί παράγουν ένα κολλώδες υγρό, στο οποίο μπορούν να παγιδευτούν μικρά έντομα. Όπως και σε άλλα εντομοφάγα είδη, πχ Drosera, το υγρό αυτό γίνεται περισσότερο άφθονο μετά από ερεθισμό των αδένων από τα έντομα και έχει την ικανότητα να τα αποσυνθέτει.

Αν και δεν έχει αποδειχθεί ότι η P. palustris μπορεί να απορροφήσει όντως τα θρεπτικά συστατικά που απελευθερώνονται από την αποσύνθεση αυτών των εντόμων, πολλά φυτικά είδη έχουν την ικανότητα να παράγουν αντίστοιχες εκκρίσεις στις οποίες παγιδεύονται και στη συνέχεια αποσυντίθενται έντομα. Τα φυτά αυτά, σύμφωνα με τον Μανέτα*, είναι εν δυνάμει σαρκοφάγα. Πιθανόν να μπορούν να απορροφήσουν τα αζωτούχα συστατικά του αποσυντιθέμενου εντόμου, συμπληρώνοντας έτσι τις ανάγκες τους σε άζωτο. Άλλωστε, φυτά που ζουν σε υγρά εδάφη, κυρίως γύρω από βάλτους, αντιμετωπίζουν έλλειψη αζώτου στο περιβάλλον τους.

* Μανέτας Γιάννης, 2010. Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών