Lomelosia crenata ssp. dallaportae

Λευκάδα, 19/11/2011

Μερικά φυτά κερδίζουν τα βλέμματα με τις εντυπωσιακές ανθοφορίες τους. Άλλα, πάλι, ξεχωρίζουν για τους όμορφους καρπούς τους. Η Lomelosia crenata ssp. dallaportae (Boiss.) Greuter & Burdet τα συνδυάζει και τα δύο. Μόλις ρίξει τα ροζ-λιλά πέταλά της, τα άνθη της μετατρέπονται σε ασημόχρωμους βλεφαριδωτούς καρπούς με κίτρινες και μωβ πινελιές.

Η εξάπλωσή της είναι πολύ ιδιαίτερη και περιλαμβάνει περιοχές εκατέρωθεν της Αδριατικής. Στην Ελλάδα εμφανίζεται στα Ιόνια νησιά Λευκάδα, Κεφαλονιά και Ζάκυνθο, ενώ εντοπίζεται και στο όρος Gargano της Ανατολικής Ιταλίας, γεφυρώνοντας, όπως παρατηρεί η Τρίγκου*,  το φράγμα του Ιονίου πελάγους. 

Σε πείραμα που διενεργήθηκε, αποδείχθηκε ότι τα σπέρματά της δεν μπορούν να φυτρώσουν ύστερα από παραμονή στο θαλασσινό νερό. Επομένως, μπορεί να υποτεθεί ότι η σημερινή της εξάπλωση αποτελεί τμήμα μόνο μιας ευρύτερης περιοχής, στην οποία εξαπλωνόταν κατά το παρελθόν. Η βιογεωγραφική της ιδιαιτερότητα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι από τα υπόλοιπα τρία υποείδη του είδους L. crenata, ένα εμφανίζεται μόνο στην Ελλάδα και ένα μόνο στην Ιταλία.

Στη Λευκάδα, όπου και τη βρήκαμε, η L. crenata ssp. dallaportae είναι άφθονη στη δυτική πλευρά του νησιού. Εντοπίζεται σε ανοιχτές, ηλιόλουστες βραχώδεις θέσεις και γκρεμούς. Προτιμά, σε γενικές γραμμές, χαμηλά υψόμετρα κοντά στη θάλασσα, αλλά μπορεί να σκαρφαλώσει μέχρι τα 920 μ. στο νησί.

Στο όρος Gargano, η ανθοφορία διαρκεί από Μάιο μέχρι Ιούνιο. Στην Ελλάδα, η άνθιση ξεκινά αργότερα, κατά τον Αύγουστο, και διαρκεί μέχρι το Νοέμβρη. Η ωρίμανση των καρπών συμπέφτει με τα πρωτοβρόχια, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη υγρασία για τη βλάστηση των σπερμάτων.

Συμπεριλαμβάνεται στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που χρήζουν προστασίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

* Τρίγκου Β., 2006: Σημαντικοί βιότοποι και φυτά της νήσου Λευκάδας: προτάσεις για την προστασία των βιοτόπων και της αυτοφυούς χλωρίδας, Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία, Πάτρα.