Silene coronaria

Γράμμος, 16/8/2013

Το είδος Silene coronaria (L.) Clairv. φέρει σίγουρα τα πιο εντυπωσιακά άνθη του γένους Silene, που ξεχωρίζουν τόσο για το έντονο χρώμα τους όσο για το μέγεθός τους. Είναι περισσότερο κοινή στη βόρεια Ελλάδα, όπου συχνά τραβά το βλέμμα σε ορεινές διαδρομές ακόμα και προς το τέλος του καλοκαιριού.

Πιο συγκεκριμένα, απαντά σε όλο το βόρειο τμήμα της χώρας, διασχίζοντας τη ραχοκοκαλιά της Πίνδου και φτάνοντας νότια μέχρι τη Στερεά Ελλάδα. Ακόμη, εμφανίζεται στην κεντρική Εύβοια και τη Θάσο. Εκτός Ελλάδας εξαπλώνεται στη νότια Ευρώπη και ανατολικότερα, μέχρι το βόρειο Ιράν, αν και πιθανόν να μην είναι αυτόχθονη σε περιοχές δυτικότερα της Ιταλίας. Γενικά, καλλιεργείται ευρύτατα ως καλλωπιστικό φυτό.

Φύεται σε θαμνώνες, λιβάδια, άκρες δρόμων και ανοίγματα δασών κωνωφόρων ή φυλλοβόλων δέντρων, σε μεγάλο εύρος υψομέτρου, από τα 200 έως τα 2100 μ. Ανθίζει το Μάιο και ολόκληρο το καλοκαίρι.

Tulipa undulatifolia

Λέσβος, 28/4/2013

Πρόκειται για μία από τις πιο εντυπωσιακές τουλίπες της Ελλάδας, γιατί εκτός από τα μεγάλα κόκκινα άνθη της, η Tulipa undulatifolia Boiss. έχει πολύ ιδιαίτερα, έντονα κυματιστά φύλλα. Από το χαρακτηριστικό αυτό πήρε εξάλλου το όνομα της (κυματόφυλλη).

Απαντά στους νομούς Φωκίδας, Βοιωτίας, Αττικής, Αργολίδας και Αρκαδίας, αλλά και τα νησιά Λέσβος και Χίος, ενώ η παγκόσμια εξάπλωσή της περιλαμβάνει τη νότια πρώην Γιουγκοσλαβία και περιοχές της Τουρκίας. Φύεται κυρίως μέσα ή στα όρια χωραφιών με σιτηρά, αν και τη συναντήσαμε μέσα σε πευκοδάσος στη Λέσβο και φρύγανα στη Χίο, σε υψόμετρο μέχρι 900 μ. Ανθίζει το Μάρτιο και τον Απρίλιο.

Δυστυχώς στις μέρες μας οι πληθυσμοί της T. undulatifolia διαρκώς περιορίζονται, αφενός λόγω των σύγχρονων μηχανικών μεθόδων καλλιέργειας και των ζιζανιοκτόνων και αφετέρου λόγω της υπερβολικής συλλογής. Μάλιστα, στα Δίδυμα Αργολίδας κάθε χρόνο διοργανώνεται η γιορτή τουλίπας, κατά την οποία οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του χωριού φτιάχνουν ανθοδέσμες από τουλίπες, ενώ μια ειδική επιτροπή βραβεύει την καλύτερη! Σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένω των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (έκδοση 1995), προτείνεται η ένταξη της κυματόφυλλης τουλίπας στην κατηγορία “Τρωτό” και αναφέρεται ότι ο μόνος τρόπος για να διασωθεί αυτό το σπάνιο είδος είναι η επιστροφή στις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας, κάτι που βέβαια χαρακτηρίζεται ως στόχος ουτοπικός.

Τυπικά, η T. undulatifolia προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 και περιλαμβάνεται στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ και τα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου “ΦΥΣΗ 2000”.

Ophrys minutula

Λέσβος, 21/4/2013

Το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς όταν διαβάζει το όνομα Ophrys minutula Golz & Reinh. είναι ότι πρόκειται για μια πολύ μικρή Oprhys. Πράγματι, το χείλος στα μικροσκοπικά άνθη της O. minutula δεν ξεπερνά τα 9 χιλιοστά. Ανήκει στην ομάδα oestrifera, ομάδα μεγάλη και περίπλοκη που φέρνει συνήθως πονοκέφαλο σε όποιον ασχοληθεί μαζί της, αφού τα μέλη της εμφανίζουν μεγάλη ποικιλομορφία σε διάφορα χαρακτηριστικά και πολλές φορές είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσει κανείς.

Πρόκειται για μια ορχιδέα αρκετά σπάνια. Είναι ενδημική των νησιών Λέσβος, Σάμος, Χίος και Ικαρία, ενώ δεν αποκλείεται να βρίσκεται και στις απέναντι ακτές της Τουρκίας. Φύεται σε θαμνώνες, ελαιώνες ή ανοιχτά πευκοδάση, σε ασβεστολιθικά πετρώματα, από το επίπεδο της θάλασσας έως τα 650 μ. και θέσεις ηλιόλουστες έως ημισκιερές. Ανθίζει από τα μέσα περίπου Απριλίου έως τα μέσα Μαΐου.

Όπως όλες οι ορχιδέες της Ελλάδας, προστατεύεται από το ΠΔ 67/1981 και τη συνθήκη για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας (CITES). Ακόμα, συμπεριλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου “ΦΥΣΗ 2000”.