Campanula tymphaea

Σμόλικας, 4/8/2012

Μια ασυνήθιστη καμπανούλα που πρωτοπεριγράφηκε από τη βορειοδυτική Ελλάδα και πήρε το όνομά της από ένα από τα ψηλά βουνά που δεσπόζουν στην περιοχή: την Τύμφη. Η Campanula tymphaea Hausskn. έχει πλευρικούς ανθοφόρους βλαστούς κατακείμενους, με τον τελικό κλάδο να είναι συνήθως όρθιος. Η μορφή της μπορεί να ποικίλει αρκετά, ανάλογα με τις πιέσεις – κυρίως από βόσκηση – που δέχεται.

Είναι ενδημική της Πίνδου και της Αλβανίας και απαντά σε λιβάδια, επίπεδες πετρώδεις ή χαλικώδεις εκτάσεις, σε μια ποικιλία βασικών υποστρωμάτων, από τα 1200 έως τα 1400 μ. Ανθίζει από τα μέσα Ιουνίου, έως τις αρχές Αυγούστου.

Η C. tymphaea περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου ΦΥΣΗ 2000.

Sideritis scardica

Όλυμπος, 16/7/2011

Το Sideritis scardica Griseb. είναι ακόμα ένα τσάι του βουνού, της ηπειρωτικής αυτή τη φορά Ελλάδας. Φυτό ενδημικό των νότιων Βαλκανίων, εξαπλώνεται στο βόρειο και βορειοανατολικό κομμάτι της χώρας, κατεβαίνοντας νότια μέχρι τον Κίσσαβο και το Πήλιο, ενώ απαντά και στο νησί της Θάσου.

Φύεται σε ασβεστόλιθο, σε ξηρά ορεινά λιβάδια και βραχώδεις τοποθεσίες, γενικά σε μεγάλα υψόμετρα, από 1600 έως 2300 μ., αν και περιστασιακά μπορεί να κατεβεί στα 500 μ. Η περίοδος ανθοφορίας του ξεκινά τον Ιούνιο και μπορεί να διαρκέσει μέχρι το Σεπτέμβρη.

Το S. scardica περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου ΦΥΣΗ 2000. Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη ανάρτηση για το S. sipylea και ισχύει για όλα τα είδη Sideritis στην Ελλάδα, οι πληθυσμοί του απειλούνται από ανεξέλεγκτη συλλογή. Γι’ αυτό αν τύχει να το συναντήσετε σε κάποιο βουνό, δείτε το, χαρείτε το, μυρίστε το, φωτογραφίστε το, αλλά μην το κόψετε…  

Sideritis sipylea

Λέσβος, 27/6/2013

Το γνωστό τσάι του βουνού στα μέρη της ανατολής ακούει στο όνομα Sideritis sipylea Boiss. Πρόκειται για ένα πολύ αρωματικό φυτό, ενδημικό της δυτικής και κεντρικής Ανατολίας και των νησιών Λέσβος, Χίος, Σάμος και Ικαρία του ανατολικού Αιγαίου.

Στην Ελλάδα το S. sipylea απαντά κυρίως σε βραχώδεις ασβεστολιθικές πλαγιές και δάση πεύκου, ενώ στη Χίο έχει βρεθεί και σε φρύγανα. Φύεται σε υψόμετρα από 250 έως 1200 μ. και ανθίζει το καλοκαίρι, κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο.

Το τσάι του βουνού είναι ένα δημοφιλές αφέψημα στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Μεσογείου, και χρησιμοποιείται στη λαϊκή θεραπευτική για την αντιμετώπιση κρυολογημάτων, λοιμώξεων του αναπνευστικού ή γαστρεντερικών διαταραχών. Αυτό δυστυχώς έχει οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη συλλογή, τόσο για ιδία χρήση όσο και για εμπορική εκμετάλλευση, που με τη σειρά της οδήγησε σε μία τρομερή μείωση των πληθυσμών όλων των ειδών που απαντούν στη χώρα.

Ειδικότερα για το S. sipylea, λόγω της διαρκούς μείωσης των πληθυσμών του, είτε από έντονη βόσκηση είτε από συλλογή, πληροί τα κριτήρια για το χαρακτηρισμό του ως «Κινδυνεύον». Όπως μας πληροφορεί η Αναστασία Στεφανάκη στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, τόσο η συλλογή όσο και η βόσκηση έχουν ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των ανθοφόρων βλαστών, γεγονός που δυσχεραίνει την ανανέωση των πληθυσμών του και που καθιστά απαραίτητο των έλεγχο των δύο αυτών παραγόντων πίεσης για τη διατήρηση του είδους. Εκτός από το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων, περιλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου ΦΥΣΗ 2000.