Neottia (Listera) cordata

Ροδόπη, 30/6/2012

Μέσα στα σκοτεινά δάση ερυθρελάτης της μακρινής Ροδόπης, ακόμα και ένα καλά εκπαιδευμένο μάτι δυσκολεύεται να ξεχωρίσει αυτή τη μικροσκοπική ορχιδέα. Το μέγεθός της δεν ξεπερνά τα 10-15 εκ., με άνθη περίπου 5 χιλ. Τόσο οι διαστάσεις της, όσο και η σπανιότητά της την καθιστούν μια από τις λιγότερο γνωστές και φωτογραφημένες ορχιδέες της Ελλάδας.

Η Neottia cordata (L.) Rich. εξαπλώνεται στις εύκρατες και πολικές περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου (Ευρώπη, Ασία, Αμερική) και είναι περισσότερο κοινή στο βορρά. Στην Ελλάδα βρίσκει το νοτιότερο άκρο της γεωγραφικής της εξάπλωσης, στην οροσειρά της Ροδόπης. Εκεί σχηματίζει το μοναδικό πληθυσμό του ελληνικού χώρου, διασπασμένο σε τρεις ολιγομελείς υποπληθυσμούς.

Αγαπά τα όξινα εδάφη και φύεται σε σκιερές θέσεις κυρίως μέσα σε δάση ερυθρελάτης ή, πιο σπάνια, σε υγρά λιβάδια. Η ανθοφορία της ξεκινά μέσα στον Ιούνιο και μπορεί να διαρκέσει μέχρι τις αρχές του Αυγούστου.    

Η N. cordata συμπεριλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας με το χαρακτηρισμό "Τρωτό". Ακόμα, προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και τη Συνθήκη CITES για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας. 

Campanula topaliana ssp. cordifolia

Φαράγγι Βυρού, 20/4/2012

Το γένος Campanula εκπροσωπείται από περισσότερα από 300 είδη (χωρίς τα υποείδη) που κατανέμονται στις εύκρατες περιοχές του βόρειου ημισφαίριου. Η μεγαλύτερη ποικιλότητα παρατηρείται γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου και τον Καύκασο. Μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 60-70 είδη, σύμφωνα με τη Mountain Flora of Greece, ανάμεσά τους ένας μεγάλος αριθμός ενδημικών.

Στην τελευταία αυτή κατηγορία των ελληνικών ενδημικών ειδών ανήκει η Campanula topaliana ssp. cordifolia Phitos. Απαντά στη νότια Ελλάδα, από τη νότια Στερεά Ελλάδα έως τη νότια Πελοπόννησο και στολίζει την άνοιξη με τα όμορφα μωβ άνθη της ασβεστολιθικούς σχηματισμούς. Την συναντήσαμε τέλη Απριλίου στο φαράγγι του Βυρού, μέρος όπου συχνάζουν πολλά ενδημικά φυτά της Ελλάδας.

Συμπεριλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε. και στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».

* Πιθανόν πλέον να θεωρείται συνώνυμη της C. celsii Α. DC. Προς το παρόν δε γνωρίζουμε κάτι παραπάνω. Η αλήθεια κρύβεται εκεί έξω…

Crocus biflorus ssp. nubigena

Λέσβος 3/2/2013

Αυτός ο μικροσκοπικός κρόκος, με τους σκουρόχρωμους ανθήρες και τις ραβδώσεις στα εξωτερικά τέπαλα, είναι ένα από τα πολλά υποείδη του Crocus biflorus. Πρόκειται για τον C. biflorus ssp. nubigena (Herb.) B. Mathew, υποείδος σπάνιο για την Ελλάδα, το οποίο εμφανίζεται στα νησιά Λέσβος, Ικαρία, Σάμος και Κάρπαθος και τη δυτική Τουρκία. Κομψός και ντελικάτος, φύεται σε δάση τραχείας πεύκης και καστανιάς, ανοίγματα δασών και θαμνώνες, ενώ η ανθοφορία του ξεκινά συνήθως το Φεβρουάριο και διαρκεί μέχρι τον Απρίλιο.

Ο C. biflorus ssp. nubigena συμπεριλαμβάνεται στα Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».