Onobrychis aliacmonia

Κοζάνη, 26/7/2014

To 1956 o Rechinger και ο Γουλιμής, ταξίδεψαν παρέα στις όχθες του Αλιάκμονα, κάνοντας μια όμορφη ανακάλυψη, ένα εντυπωσιακό είδος Onobrychis. Αρχικά το φυτό θεωρήθηκε ότι ανήκει στο είδος O. hypargyrea της Ανατολίας, που θεωρούνταν ότι εξαπλώνονταν μέχρι τη νότια πρώην Γιουγκοσλαβία. Χρειάστηκε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια για να αναθεωρηθεί η άποψη αυτή και να βρουν ότι ανήκει τελικά σε ένα νέο, διακριτό είδος, το τοπικό ενδημικό του Αλιάκμονα O. aliacmonia Rech. f.

Μόλις τρία χρόνια αργότερα, το 1976, η κατασκευή ενός φράγματος στην περιοχή ανύψωσε τη στάθμη του νερού, καταπίνοντας τις όχθες του ποταμού, όπου βρισκόταν το locus classicus του φυτού. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες κατά τις δεκαετίες ‘70 και ‘80, η O. aliacmonia δε στάθηκε δυνατό να επανευρεθεί, οπότε το είδος χαρακτηρίστηκε «εξαφανισμένο» από την Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης και, μάλιστα, θεωρήθηκε ότι αποτελούσε τη μόνη αδιαμφισβήτητη περίπτωση εξαφάνισης ελληνικού ενδημικού είδους.

καρποί Onobrychis aliacmonia

Φανταστείτε τη μεγάλη έκπληξη των βοτανικών, όταν πέντε χρόνια μετά, το 1987, μια Onobrychis που έμοιαζε καταπληκτικά με την O. aliacmonia εντοπίζεται στην Πελοπόννησο, 400 χλμ μακριά από αυτήν.

Οι εκπλήξεις δε σταμάτησαν εδώ. Το 1994 οι Tan και Vold σε νέα επίσκεψή τους στην ευρύτερη περιοχή του Αλιάκμονα, ανακάλυψαν ένα χαλί από το φυτό αυτό και στις δύο όχθες του ποταμού, εκεί όπου όλες οι παλαιότερες αναζητήσεις είχαν παραμείνει άκαρπες. Πάνω από 30.000 φυτά του είδους που μέχρι τότε θεωρούνταν εξαφανισμένο, βρίσκονταν κάτω από τα πόδια τους!

Επιπλέον, ο απομακρυσμένος πληθυσμός της νότιας Πελοποννήσου, ο οποίος αρχικά θεωρήθηκε ότι ανήκει στο ίδιο είδος με την O. aliacmonia, τελικά διαπιστώθηκε ότι ανήκει σε νέο, ξεχωριστό είδος, το O. peloponnesiaca, για το οποίο… θα κάνετε υπομονή μία βδομάδα.