Centaurea zuccariniana

Κόνιτσα, 1/7/2011

Το γένος Centaurea είναι πλούσιο σε είδη - 300 έως 600, ανάλογα με το βαθμό σύμπτυξης ή διαίρεσης που ακολουθεί κάθε προσέγγιση - τα οποία εξαπλώνονται  κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής. Μαζί με το γένος Silene μοιράζονται την πρωτιά σε αριθμό ειδών στον ελλαδικό χώρο, καθώς αμφότερα περιλαμβάνουν περίπου από 120 είδη. Το γένος Centaurea είναι επίσης πρώτο σε αριθμό ενδημικών taxa (είδη και υποείδη) στην Ελλάδα, αφού ο αριθμός τους ανέρχεται στα 75. Η ταξινόμηση του γένους έχει παιδέψει και συνεχίζει να παιδεύει πολύ τους βοτανικούς, λόγω της μεγάλης ενδοειδικής παραλλακτικότητας και της ευκολίας με την οποία τα είδη υβριδίζουν.

Το γένος πήρε το όνομά του από τους Κενταύρους της ελληνικής μυθολογίας και έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες για πλήθος θεραπευτικών σκοπών. Μάλιστα, το όνομα αποδίδεται συγκεκριμένα στον Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού, ο οποίος ήταν, σύμφωνα πάντα με τη μυθολογία, σπουδαίος γιατρός και βοτανοθεραπευτής. Έτσι λοιπόν, τα κενταύρια έχουν χρησιμοποιηθεί για την επούλωση πληγών, ως εμμηναγωγά, καθαρτικά, στυπτικά, καταπραϋντικά, αποχρεμπτικά, χωνευτικά, διουρητικά, αντιπυρετικά, εκτρωτικά, κ.α. Ίσως κάποιο είδος Centaurea να είναι το Μέγα Κενταύριο του Χείρωνα, που χρησιμοποίησε για να γιατρέψει την πληγή που του είχε κάνει ο Ηρακλής στο πόδι. Ο Διοσκουρίδης εξάλλου, εξυμνεί τις επουλωτικές ιδιότητες του φυτού.

Η Centaurea zuccariniana DC. είναι ενδημικό είδος της ΝΔ Βαλκανικής. Απαντά στις ηπειρωτικές περιοχές της Ελλάδας και στη Ν. Αλβανία, σε ξηρούς θαμνώνες σε μεσαία υψόμετρα. Συμπεριλαμβάνεται στον Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε.