Galanthus elwesii

Χορτιάτης, 30/1/2011

O Galanthus elwesii Hook. f. ξεχωρίζει από τα φαρδιά γλαυκά του φύλλα και τις πράσινες κηλίδες τόσο στην κορυφή, όσο και στη βάση των εσωτερικών τεπάλων. Ο Sir Joseph Dalton Hooker, διευθυντής του Βασιλικού Βοτανικού Κήπου στο Kew, το ονόμασε έτσι το 1875 προς τιμήν του πρώτου ανθρώπου που το συνέλεξε, του βοτανολόγου, εντομολόγου και περιηγητή Henry John Elwes.

Φύεται στα Βαλκάνια (Ελλάδα, Βουλγαρία, πρώην Γιουγκοσλαβία), τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, την Ουκρανία και τη Μικρά Ασία, αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για την ακριβή του εξάπλωση, καθώς πολύ συχνά συγχέεται με το G. gracilis. Στην Ελλάδα βρίσκεται κυρίως στα βόρεια τμήματα της ηπειρωτικής χώρας και τα νησιά του βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος). Απαντά σε πλήθος βιοτόπων, όπως δάση, ανοίγματα δασών, θαμνώνες, υπαλπικά λιβάδια, πετρώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα από 100 έως 1600 μ., αν και είναι πιο κοινό στην ορεινή ζώνη μεταξύ 800 και 1000 μ. Προτιμά βόρειες εκθέσεις, ενώ είναι πολύ κοινό σε περιοχές που καλύπτονται με χιόνι το χειμώνα και παραμένουν δροσερές το καλοκαίρι.

Βέρμιο, 25/3/2011

Το είδος καλλιεργείται ευρύτατα στις μέρες μας και όλα ξεκίνησαν όταν, το 1874, ο Elwes έκανε τις πρώτες εξαγωγές φυτών από την Τουρκία στην Αγγλία. Οι γάλανθοι έγιναν ανάρπαστοι από τους Άγγλους ανθοκόμους χάρη στην ομορφιά τους, ειδικά σε μία περίοδο που τα ανθισμένα λουλούδια σπανίζουν. Στην Τουρκία στήθηκε μία ολόκληρη βιομηχανία συλλογής άγριων βολβών, οι οποίοι στη συνέχεια εξάγονταν. Με τα χρόνια και προκειμένου να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση, η προσοδοφόρα αυτή οικονομική δραστηριότητα γιγαντώθηκε, φτάνοντας στα μέσα της δεκαετίας του 1980 τα 40 εκατομμύρια βολβούς σε ετήσια βάση! Η απομάκρυνση τεράστιων ποσοτήτων βολβών του G. elwesii από το φυσικό περιβάλλον δημιούργησε μια ανησυχία για το αντίκτυπο που επέφερε στο περιβάλλον συνολικά, αλλά και κατά πόσο διακύβευε την επιβίωση του ίδιου του είδους. Το 1989 ξεκίνησε η επιστημονική παρακολούθηση του είδους και των βιοτόπων του και θεσπίστηκε θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τον τρόπο συλλογής, καθώς και τις μέγιστες ποσότητες. Σήμερα η παραγωγή κυμαίνεται στα 7-8 εκατομμύρια βολβούς ετησίως.

Χορτιάτης, 2/3/2008

Όπως και άλλα Galanthus, το G. elwesii είναι ευαίσθητο σε ενδεχόμενες κλιματικές αλλαγές. Ήδη συμπεριλαμβάνεται σε αρκετούς Κόκκινους Καταλόγους Απειλούμενων Φυτών, όπως αυτόν της Μολδαβίας, όπου χαρακτηρίζεται ως «Κρισίμως Απειλούμενο» (Critically Endangered), ή της Βουλγαρίας με το χαρακτηρισμό «Απειλούμενο» (Endangered). Στη Βουλγαρία ειδικότερα, όπου το είδος αυτό συλλέγεται για φαρμακευτική ή καλλωπιστική χρήση, οι πληθυσμοί του σε συγκεκριμένες περιοχές έχουν περιοριστεί σε μερικά άτομα. Η αποψίλωση των δασών, η κατασκευή τουριστικών υποδομών και διάφορες δραστηριότητες αναψυχής φαίνεται να απειλούν το G. elwesii και, γενικότερα, όπως σημειώνεται από την Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης, υπάρχει μια τάση μείωσης των πληθυσμών. Αν λάβουμε όλα τα προηγούμενα υπόψη, αντιλαμβανόμαστε γιατί συμπεριλαμβάνεται στους ακόλουθους καταλόγους: Παράρτημα ΙΙ της Συνθήκης CITES, Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης Προστασίας της Φύσης, Παγκόσμιο Κατάλογο Ειδών που χρήζουν προστασίας του Ο.Η.Ε. και Άλλα Σημαντικά Είδη Φυτών του δικτύου «ΦΥΣΗ 2000».