Centaurea pumilio

Ελαφονήσι, 30/5/2014

Η Centaurea pumilio L. φωλιάζει μέσα στην άνυδρη άμμο της μεσογειακής παραλίας. Η ανθοφορία της φαντάζει ένας αγώνας δρόμου προτού ο ανελέητος ήλιος του καλοκαιριού αφαιρέσει και τις τελευταίες στάλες υγρασίας από τις αμμοθίνες. Και ως μια υποψία εξελικτικής διορατικότητας, πριν τον κατακλυσμό των παραλιών από επισκέπτες σε αριθμούς που ξεφεύγουν από τα όρια της αειφορικότητας.

Είναι ένα είδος της Ανατολικής Μεσογείου, με δυτικότερο άκρο εξάπλωσης τα ανατολικά παράλια της Ιταλίας. Στην Ελλάδα στολίζει τις αμμουδιές της Δ. Κρήτης, της Ν.Α. Πελοποννήσου και της Κεφαλονιάς. Φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη προτίμηση σε τοπωνύμια που ονομάζονται Ελάφονησος και Ελαφονήσι, καθώς εμφανίζεται σε αμφότερα τα δύο πανέμορφα νησάκια!

Οι αμμοθίνες συγκαταλέγονται στους οικοτόπους που δέχονται τις μεγαλύτερες ανθρωπογενείς πιέσεις, κυρίως για τουριστική ανάπτυξη. Η Centaurea pumilio περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας του 2009 και το οποίο μας πληροφορεί ότι προσπάθειες για ανεύρεσή της σε προηγούμενες θέσεις από όπου ήταν γνωστή σε Ηλεία και Κεφαλονιά δεν καρποφόρησαν. Στην παραλία της Βουλισμένης αλλά και στο απέναντι νησάκι του Ελαφονησιού στη Δ. Κρήτη, όπου τη συναντήσαμε, φύεται σε μεγάλους και εύρωστους πληθυσμούς, κυρίως χάρη στη βιώσιμη διαχείριση της παραλίας που προωθείται στην περιοχή.

Το σπάνιο αυτό είδος για την Ελλάδα προστατεύεται από το ΠΔ 67/81 και περιλαμβάνεται, εκτός του Βιβλίου Ερυθρών Δεδομένων, στον παγκόσμιο κατάλογο ειδών που χρήζουν προστασίας του ΟΗΕ και στα Άλλα σημαντικά είδη φυτών του δικτύου "ΦΥΣΗ 2000".